Zo maak je een doeltreffend decarbonisatieplan

Door onze uitstoot van broeikasgassen verandert het klimaat in een gevaarlijk tempo. Dit leidt tot extremere weersomstandigheden en verlies van biodiversiteit. Op hun beurt zorgen die evoluties voor groeiende financiële en gezondheidsrisico’s en verstoren ze de waardeketen. Bedrijven spelen een sleutelrol in het aanpakken van de klimaatcrisis. Door hun activiteiten te decarboniseren, helpen ze het klimaat te stabiliseren en positioneren ze zich sterker in een veranderende markt, die evolueert richting een klimaatneutrale economie.

‍

May 22, 2025

door

Marjan Jacobs

Koenraad Coel

Klimaat

Due Diligence

Wat is een decarbonisatieplan?

De impact van een organisatie op het klimaat noemen we haar koolstofvoetafdruk. Dat is de som van alle broeikasgassen die ze uitstoot. De totale uitstoot wordt meestal omgerekend naar koolstofdioxide-equivalenten (CO2eq), zodat de impact van verschillende gassen zoals methaan, lachgas (N2O) en waterstof onder één meeteenheid vallen.

‍

Een decarbonisatieplan is een strategisch stappenplan waarmee je als organisatie je koolstofvoetafdruk wil verlagen. Het begint met een emissie-inventaris, opgesplitst in:

‍

Scope 1: directe emissies;
Scope 2: emissies uit aangekochte energie;
Scope 3: indirecte emissies in de volledige waardeketen.

‍

Het plan bevat doelstellingen om de voetafdruk te verlagen, evenals de mitigerende acties en technologieën die daarvoor nodig zijn. Tot slot is ook het monitoren van je vooruitgang ten opzichte van je doelstellingen een essentieel onderdeel.

‍

Het algemene kader voor decarbonisatie is het Klimaatakkoord van Parijs uit 2015. Dat stelt als doel om de opwarming van de aarde ruim onder de 2°C te houden, en bij voorkeur minder dan 1,5°C. Om dat te bereiken, zou de wereldeconomie tegen 2050 netto CO2-neutraal moeten zijn. De Europese Green Deal vertaalde die ambitie naar een concreet actieplan voor de EU, met als doel om als eerste continent ter wereldklimaatneutraal te zijn.

‍

Een decarbonisatieplan is een essentieel onderdeel van je klimaattransitieplan, dat daarnaast ook een strategie omvat om met toekomstige klimaatrisico’s om te gaan en een van de verplichte elementen binnen de CSRD is. Lees er meer over in onze insight over het klimaattransitieplan.

Waarom een decarbonisatieplan opstellen?

Een decarbonisatiestrategie is meer dan een duurzame ambitie. Het is een economische en strategische noodzaak die heel wat tastbare voordelen oplevert:

‍

Marktdruk: klanten, leveranciers, banken en verzekeraar vragen steeds vaker informatie over je koolstofvoetafdruk, omdat jouw bedrijf deel uitmaakt van hun scope 3-emissies.
Reputatie: consumenten, aandeelhouders en partners geven de voorkeur aan duurzame bedrijven. Een overtuigend decarbonisatieplan verhoogt je merkwaarde en versterkt de loyaliteit van je stakeholders.
Financieel: door je CO2-uitstoot tebeperken, vermijd je extra kosten zoals heffingen onder het Europese emissiehandelssysteem (ETS 1 en 2). Bovendien dalen je energiekosten, want energie-efficiëntie en hernieuwbare energie zijn standaardonderdelen van een decarbonisatieplan.
Wetgeving: je bent voorbereid op de striktere regelgeving in het kader van de Europese en Vlaamse klimaatdoelen, en op rapportageverplichtingen zoals de CSRD.

‍

Kortom: een goed uitgewerkt en onderbouwd decarbonisatieplan is niet alleen goed voor het klimaat, maar versterkt ook de concurrentiepositie en financiële gezondheid van je organisatie.

De bouwstenen van een decarbonisatieplan

Een doeltreffend decarbonisatieplan is steeds een traject op maat van jouw bedrijf en sector, maar de volgende stappen komen steeds terug:

‍

STAP 1: Berekening van de Koolstofvoetafdruk

Meet de CO2-uitstoot van je organisatie volgens het internationaal erkende Greenhouse Gas Protocol. Breng de emissies van scope 1, 2 en 3 in kaart. Deze nulmeting kan je gebruiken als referentiepunt voor toekomstige reducties, zodat je de vooruitgang kunt opvolgen. Door transparant te communiceren over de methode en resultaten, creëer je vertrouwen bij je stakeholders.

‍

STAP 2: Wetenschappelijk onderbouwde doelen

Bepaal ambitieuze maar haalbare doelstellingen die in lijn liggen met globale standaarden zoals het Klimaatakkoord van Parijs. Gebruik waar mogelijk Science Based Targets (SBTi) om wetenschappelijke onderbouwing te garanderen.

‍

STAP 3: Reductiestrategie en -maatregelen

Analyseer welke maatregelen en technologieën het meest geschikt zijn voor jouw organisatie en waardeketen. Om je scope 1- en 2-emissies te verlagen, zal je onder meer moeten inzetten op meer energie-efficiëntie of hernieuwbare energie. Voor scope 3 kun je denken aan alternatieve grondstoffen, efficiënter transport of producten waarmee je klanten energie kunnen besparen.

‍

STAP 4: Implementatieplan

Met de geselecteerde maatregelen kan je aan de slag, door ze stap voor stap op te nemen in de dagelijkse werking van je onderneming, je bedrijfsstrategie, je businessmodel en je productontwikkeling. Stel een plan voor implementatie op met acties en investeringen op korte, middellange en lange termijn. Breng ook de investerings- en operationele kosten (capex en opex) in kaart.

‍

STAP 5: Supplier engagement

Voor het terugdringen van scope 3-emissies is samenwerking met je waardeketen cruciaal. Aan de hand van een supplier engagement programma neem je je leveranciers mee in het decarbonisatietraject. Training en support kunnen je leveranciers bewustmaken van hun rol in het decarbonisatietraject.

‍

STAP 6: Monitoren, rapporteren en communiceren

Volg de emissies op – op jaarlijkse, halfjaarlijkse of maandelijkse basis –, vergelijk ze met de gestelde doelen en rapporteer op regelmatige basis. Zo krijg je een accuraat beeld van de CO2-vooruitgang en kun je indien nodig bijsturen. Ook je klanten, investeerders en banken waarderen transparantie over jouw CO2-prestaties.

‍

Een goed uitgewerkt decarbonisatieplan is niet alleen goed voor het klimaat, maar versterkt ook de concurrentiepositie en financiële gezondheid van een organisatie.

‍

Marjan Jacobs

Sustainability consultant bij Pantarein

Ben je klaar om jouw koolstofvoetafdruk te reduceren? Zoek je een ervaren partner om samen je CO2-proces op te starten? Pantarein heeft ruime ervaring met carbon footprinting, reductieplannen, SBTi, scope 3-en FLAG-emissies, supplier engagement en communicatie rond CO2.

‍

Neem contact met ons op via mail@pantarein.be.