Ook Europese en Belgische bedrijven voelen de impact van klimaatverandering almaar meer. Extreme weersomstandigheden, stijgende grondstofprijzen, onderbroken toeleveringsketens en strengere regelgeving hebben directe financiële gevolgen. Wie de risico’s tijdig in kaart brengt – zowel rond productiesites als in de waardeketen – kan beter anticiperen, zijn strategie bijsturen en de veerkracht van zijn bedrijf versterken. Maar wat houdt een klimaatrisicoanalyse precies in? En hoe pak je dat concreet aan?
Een klimaatrisicoanalyse brengt in kaart hoe klimaatverandering je organisatie financieel en operationeel kan beïnvloeden, op korte en lange termijn. De risico’s kunnen in de hele waardeketen voorkomen. We onderscheiden twee soorten risico’s:
Naast risico’s zijn er ook klimaatgerelateerde opportuniteiten, zoals toegang tot nieuwe markten, innovatie in duurzame technologie of verbeterde energie-efficiëntie. Ook die economische kansen nemen we mee in onze analyse.
Klimaatverandering is allang geen puur milieuprobleem meer, maar ook een economisch risico. Extreme weersomstandigheden verstoren toeleveringsketens, beschadigen infrastructuur en drijven kosten op – Vlaamse bedrijven actief in de groenteteelt die door aanhoudende droogte oogsten verliezen zijn daar maar één voorbeeld van.
Ook transitierisico’s leiden tot extra kosten, verlies van marktaandeel of de noodzaak om je strategie aan te passen. Door het stikstofbeleid, bijvoorbeeld, moeten boeren in emissiereductie investeren, terwijl energie-intensieve bedrijven geconfronteerd worden met koolstofbelastingen.
Daarom is inzicht in je afhankelijkheid van leveranciers, infrastructuur, fossiele brandstoffen en natuurlijke hulpbronnen – water, vruchtbare bodem, bestuiving … – cruciaal. Veel bedrijven zijn zich onvoldoende bewust van hun kwetsbaarheid binnen die ecosystemen en ketens.
Tegelijk verwachten klanten, investeerders en medewerkers steeds meer transparantie én actie. Zonder inzicht in klimaatrisico’s riskeren bedrijven niet alleen financiële schade, maar ook reputatieschade en klantenverlies.
Een klimaatrisicoanalyse is daarom geen tick the box-oefening, maar een strategisch instrument om je operationele keuzes en investeringen bij te sturen en een toekomstbestendig beleid te voeren.
1. We brengen relevante risico’s in kaart
Eerst identificeren we de relevante fysieke en transitierisico’s op basis van de toepasselijke standaarden zoals de ESRS, sectorinzichten en de waardeketen. Waar doen de risico’s zich voor, zijn ze acuut of chronisch, en binnen welke tijdshorizon? Om ze correct te kunnen inschatten, verzamelen we tegelijk de locaties en kerngegevens van je sites en leveranciers.
2. We analyseren de fysieke risico’s
Om fysieke risico’s te beoordelen, gebruiken we klimaatscenarioanalyses, zoals die van het IPCC. Die combineren we met externe klimaatdata. Zo bepalen we per locatie de ernst van elk risico, rekening houdend met het belang van een site of leverancier, en schatten we de waarschijnlijkheid in.
3. We analyseren de transitierisico’s
Transitierisico’s benaderen we op een soortgelijke manier. Daarbij beoordelen we de ernst (op basis van de verwachte financiële impact), de waarschijnlijkheid en de tijdshorizon. Zo ontstaat een duidelijk beeld: waar transitierisico’s zich kunnen voordoen, en wat de mogelijke gevolgen zijn.
4. We berekenen en beschrijven de impact
We schatten de impact van de geïdentificeerde risico’s in. Denk aan verlies van productiecapaciteit, verstoringen in de keten, hogere energie- of CO₂-kosten, of dalende verkoop. We maken een kwalitatieve inschatting van de gevolgen en bepalen de grootteorde van de financiële impact.
Het resultaat: een duidelijk overzicht van relevante klimaatrisico’s én hoe ze jouw markten, processen en inkomsten kunnen beïnvloeden.
5. We analyseren je klimaatbestendigheid
Tot slot onderzoeken we hoe weerbaar je strategie is tegen deze risico’s. In de resilience-analyse beoordelen we het aanpassingsvermogen van je bedrijfsmodel ten opzichte van de geïdentificeerde risico’s op drie niveaus: organisatorisch, technisch en financieel.
Een belangrijk onderdeel daarvan is de analyse van de locked-inemissies van je belangrijkste activa en producten. We gaan na of die emissies je CO₂-doelen kunnen hypothekeren en zo nieuwe transitierisico’s kunnen creëren.
Op basis van die analyse formuleren we aanbevelingen en stellen we een adaptatieplan op. Dat helpt je niet alleen om de risico’s te beheersen, maar ook om strategisch in te spelen op nieuwe kansen in een veranderend klimaat en de klimaattransitie.
Het eindresultaat is een overzichtelijk rapport dat richting geeft aan je klimaatstrategie, het vertrouwen van je stakeholders versterkt én je onderneming op lange termijn veerkrachtig maakt. De content van dit rapport is één op één te gebruiken voor je CSRD- of duurzaamheidsrapport.
Bedrijven die hun klimaatrisico’s in kaart brengen, bouwen niet alleen aan risicobeheersing. Ze vergroten ook hun concurrentievoordeel.
Hulp nodig? Wij denken graag met je mee. Pantarein volgt de ontwikkelingen op de voet en biedt begeleiding bij compliance, strategie en communicatie. Neem contact met ons op via mail@pantarein.be.