Hulp bij rapportage over je value chain

De duurzaamheidsrapporten opgesteld volgens de Europese rapporteringsstandaarden, zullen behalve bedrijfseigen informatie ook inzicht moeten bieden in de value chain of waardeketen van je onderneming. Best pittig voor rapporterende organisaties, maar bijzonder belangrijk. De brede blik op je waardeketen geeft namelijk een completer zicht op jouw ESG-gerelateerde impacts, risico’s en opportuniteiten. Tegelijk hoopt Europa met de CSRD een sneeuwbaleffect te bekomen, en ook ondernemingen buiten de scope van de CSRD te pushen richting duurzamere bedrijfsvoering. Nauwere contacten met stakeholders in je hele value chain, onder andere over hun policy’s en ESG-data, dragen daar toe bij.

July 11, 2024
CSRD algemeen

Sinds een tijdje werkt EFRAG guidance uit om de implementatie van de ESRS en de dubbele materialiteitsanalyse te vergemakkelijken. De richtinggevende documenten bieden praktische handvatten bij het implementeren van de ESRS, al zijn ze zelf niet verplicht. Een eerste richtlijn was de Materiality Assessment Implementation Guidance (MAIG), waarvan je de highlights hier terugvindt. De toelichtingen uit de MAIG worden aangevuld door de Value Chain Implementation Guidance (VCIG), het onderwerp van dit artikel. De VCIG biedt methoden en advies om je value chain op te nemen in de materialiteitsbeoordeling. Let’s get started!

Wat is je value chain en waarom zou je erover rapporteren?

Voor veel bedrijven is het vrij nieuw: rapporteren over elementen buiten de eigen geconsolideerde financiële statements. Europa en EFRAG trekken die scope nu open tot de hele value chain, die ze definiëren als alle activiteiten, middelen en relaties waarop de onderneming vertrouwt om haar producten of diensten te creëren, van ontwerp tot de levering, consumptie en end-of-life. Dit omvat dus zowel upstream als downstream actoren, en zowel directe als indirecte contractuele relaties.


Rapporteren over je value chain is belangrijk, omdat een groot deel van je IRO’s niet gesitueerd zijn in je eigen werking, maar in activiteiten van je business relaties. Een voorbeeld: een Europese onderneming verhandelt speelgoed dat buiten de EU wordt gefabriceerd, waar wettelijke eisen minder streng zijn. Onder meer stof en chemicaliën in het fabricageproces brengen verschillende risico’s met zich mee naar milieu, gezondheid en veiligheid. Dat heeft vanzelfsprekend weerslag op de medewerkers, maar ook op lokale gemeenschappen rond de fabriek. Vanuit een financieel materialiteitsperspectief heeft de Europese onderneming misschien stilaan striktere naleving van de wetten, of zelfs boetes te verwachten.

Value chain of supply chain?

Men hanteert bewust de term ‘value chain’ in plaats van ‘supply chain’ (annex 2), om de impacts, risico’s en opportuniteiten van downstream activiteiten op gelijke voet te krijgen als die van upstream activiteiten. Een supply chain-blik focust namelijk meer op de toelevering, en dus op de upstream activiteiten. Concreet: de supply chain is onderdeel van de value chain, maar valt er dus niet mee samen.

Wat moet je rapporteren en welke stakeholders neem je mee?

De bovenstaande definitie van je value chain maakt meteen duidelijk: er zijn talloze actoren betrokken in je value chain. Hen allemaal bevragen naar hun ESG-beleid en -data, is haast een onmogelijke opdracht. Daarom expliciteert EFRAG dat je sustainability statement informatie moet aanleveren over de materiële IRO’s van je value chain.


Zo merk je dat de materialiteitsanalyse steeds opnieuw terugkeert als hoeksteen van je ESG-strategie, en dus ook voor alles wat met je value chain te maken heeft. Bij je materialiteitsanalyse ga je na waar de IRO’s zitten die waarschijnlijk materieel zullen zijn. Dat doe je geografisch, naar je activiteiten en sector, in je eigen bedrijfswerking (operations) en bij voor de hand liggende business partners als je suppliers, customers of andere groepen.


Welke stappen je exact volgt bij de materialiteitsanalyse om je IRO’s te bepalen, kon je al lezen in deze insight. Vandaag gaan we dieper in op de stakeholders (value chain actoren) met wie je die materialiteit exact bepaalt. EFRAG schuift hier twee grote groepen naar voren waar je realistisch gezien kan verwachten dat ze verbonden zijn met materiële IRO’s:

  1. Actoren die vanuit gedetecteerde ‘hot spots’ hoogstwaarschijnlijk impacts hebben op mens en/of milieu
  2. Actoren ten opzichte waarvan je eigen bedrijfsmodel afhangt, bijvoorbeeld naar producten of diensten

Enkele speciale gevallen stakeholders

De standaarden in de S-pijler ESRS S2 Werknemers in de waardeketen, ESRS S3 Getroffen gemeenschappen en ESRS S4 Consumenten en eindgebruikers bieden een specifiek rapportagekader over materiële IRO's met betrekking tot deze groepen in je value chain. Deze standaarden specificeren geen default metrics, al vereisen de ESRS wel dat je entiteitspecifieke metrics opstelt indien nodig.

Wanneer geassocieerde deelnemingen of joint ventures deel uitmaken van je value chain, bijvoorbeeld als leveranciers, neem je hierover informatie op dezelfde manier als over andere zakelijke relaties op. Bij het berekenen van specifieke metrics zijn data over dit soort actoren daarom niet gelimiteerd tot het aandeel in het eigen vermogen. Zij worden namelijk in aanmerking genomen op basis van de impacts die via de zakelijke relaties verband houden met je producten en diensten.

Wat betreft investeringen, bestaat er een tabel (p. 11-12) die inzichtelijk maakt hoe impacts voortkomend uit investeringen moeten worden opgenomen in zowel de financiële verslaglegging als het duurzaamheidsrapport.

Heb je bijkomende vragen hoe specifieke groepen al dan niet moeten worden opgenomen in je value chain-benadering? Neem gerust contact op via mail@pantarein.be.

Deze info moet je concreet aanleveren over je value chain

Om de rapporteringslast over je value chain binnen de perken te houden, besliste de EC om alleen informatie gerelateerd aan de materiële IRO’s verplicht te maken. De standaarden eisen vooral disclosures over je policy’s, targets en acties gerelateerd aan je value chain. Zo kan je selectiecriteria hanteren voor nieuwe leveranciers, acties uitwerken om het waste management downstream aan te pakken, doelstellingen opstellen met betrekking tot het eerbiedigen van de mensenrechten …


Binnen de metrics zijn er slechts een handvol verplicht voor de value chain. De belangrijkste daarvan is waarschijnlijk je carbon footprint, waarbij je je scope 3 GHG-emissies moet vrijgeven. Ook al worden er verder weinig metrics opgelegd voor de value chain, de richtlijnen eisen wel dat je zelf bepaalt voor welke bedrijfseigen materiële thema’s extra metrics wenselijk zijn.

Schattingen en uitstel

EFRAG en Europa hebben begrip voor het feit dat het niet altijd gemakkelijk is om de nodige value chain data aangeleverd te krijgen (bijvoorbeeld omdat er weinig contractuele verbintenissen zijn met een indirecte businesspartner, of omdat het om een kmo gaat die geen structureel ESG-beleid hanteert). In dat geval moet je een schatting maken, gebaseerd op onder meer interne en externe informatie, sectorgemiddelden, samples, data van peers … Er is overigens hulp op komst met proportionele standaarden voor kmo’s (een verplichte standaard voor beursgenoteerde kmo’s en een vrijwillige voor niet-CSRD-plichtige kmo’s). Die afgeleide standaarden zullen inzichtelijk maken welke data CSRD-spelers kunnen opvragen bij kmo’s.


Weet dat de algemene overgangsbepalingen een uitstel van drie jaar toestaan om value chain informatie te verzamelen. Je moet wel toelichten welke inspanningen je hebt geleverd om de informatie te bekomen, de redenen waardoor dit alsnog niet gelukt is en wat je hier in de toekomst aan zal doen.


Besef tot slot dat je, door je hele value chain mee te nemen in je ESG-beleid en -rapportage, een hefboomeffect kan uitoefenen in je netwerk. Het is alleszins Europa’s bedoeling dat dit gebeurt. Stel dat je een grote leverancier of afnemer bent, dan kan je echt invloed uitoefenen op bepaalde actoren. Zo wordt het ESG-rapport een tool met daadwerkelijke impact.

Nog niet aan de slag gegaan met je value chain? Wij helpen je graag verder. Contacteer ons via mail@pantarein.be.